Anna's grote reis
Inez van Loon

In het Scheepvaartmuseum bevindt zich een dagboek van de hand van de kapiteinsdochter Anna Abrahamsz. Zij hield een reisjournaal bij toen zij een reis maakte naar Nederlands-Indië, in het jaar 1847.

'In het begin van de maand Julij van het jaar 1847 werden wij door onzen Vader eens zeer aangenaam verrast. Daar Vader van de beurs tehuis komende, ons het welkomende nieuws vertelde, dat wij met moeder de reis naar Oost Indiën waartoe Vader zich gereed maakte, zouden mede doen’, zo opende Anna Abrahamsz haar Journaal eener Oostindiesche Reis in 1847 & 1848.’

Dat journaal is voor de lezer van nu lastig leesbaar, maar Inez van Loon heeft zich door dit journaal laten inspireren. Anna’s Grote Reis is het gefictionaliseerde verhaal vrij naar de avonturen van de twaalfjarige Anna. In dat verhaal woont Anna met haar iets oudere zus Saskia, en jongere zusje Kaatje in Amsterdam aan de Bloemgracht. De vader van het gezin is kapitein van het koopvaardijschip Urania, en bevond zich op zee toen zijn enige zoon Cornelis kwam te overlijden,. Deze trieste boodschap wacht hem als hij beladen met cadeautjes voor zijn kinderen terugkomt. Hun ellende wordt nog groter als vader Abrahams de opdracht krijgt weer een reis te ondernemen. Hij vindt dat hij thuis moet blijven en de oplossing is snel gevonden: het gezin vaart mee naar Batavia!

We volgen Anna en haar zusjes op hun reis, over zee, en in Nederlands-Indië, waar twee broers van de moeder wonen. Saskia, de oudere zus, is een plichtsgetrouw meisje, dat zich braaf naar de wensen van haar moeder voegt, en de fratsen die haar jongere zusje uithaalt misprijzend gadeslaat.
Tussen de regels door begrijpt de lezer dat zij ook wel een beetje jaloers is, maar zij kan haar moeder niet voor alles op laten draaien, nu die nog zo verdrietig is om het verlies van haar zoontje.

En Anna en de zesjarige Kaatje genieten volop van het nieuwe leven. O ja, er moet ook gestudeerd worden, daar zijn werkjes en boeken voor meegenomen, maar er is volop de tijd om op onderzoek uit te gaan. Anna legt contact met een scheepsjongen. Michiel komt uit het Amsterdams weeshuis, en is heel slim. Hij kan lezen, hetgeen niet gebruikelijk blijkt te zijn. Hoewel een aantal leden van de familie, ook Saskia, het helemaal geen goed idee vindt, mag de jongen mee naar het huis waar de Abrahamszen logeren. Handig voor Anna, want Michiel kent een beetje Maleis, en heeft ook een woordenboekje. En hij helpt haar meerdere keren uit de penarie, want natuurlijk heeft ze geen idee van de gevaren!

In het oorspronkelijk reisjournaal is een van de ooms Eduard Douwes Dekker. Ook al begrijp ik dat Inez van Loon dat feit niet uitgebuit heeft in dit verhaal dat immers voor jonge kinderen is, vind ik het toch ook wel jammer.
In Anna’s Grote Reis heten de ooms Julius en Karel, twee heel verschillende mannen.
Door het verhaal krijgt de lezer een goed beeld van het leven aan boord en in Java. Ook wel van Amsterdam, maar dat is heel summier, omdat het gezin al snel op reis vertrekt. Nu Inez van Loon er voor gekozen heeft om zich niet te houden aan het oorspronkelijke journaal, kan ze vrij allerlei elementen in het verhaal brengen. Een jonge kantjil (dwerghertje), een verwende mondaine jongedame, die volkomen het tegendeel is van de meisjes, maar voor wie Saskia een mateloze bewondering heeft. Een plantageboer die zich niet wenst aan te passen aan de manier van leven van andere plantage-eigenaren, en op sobere wijze zijn dagen doorbrengt. Allerlei elementen die het boek een stuk levendiger maken, zodat jonge lezers kunnen genieten terwijl ze leren.

Want leren doen ze: over hoe het er aan toe ging in de negentiende eeuw, met oude woorden en een bijbehorende woordenlijst achterin. En op de binnenkanten van de omslag staan kaarten, zodat je kunt zien hoe de reis was, en waar in Amsterdam je nu nog kan gaan kijken waar het gezin leefde.

Als je foto’s wilt zien van oud Amsterdam en Indië kun je een kijkje nemen op de Facebookpagina van Anna. Hier staan ook foto’s van Anna’s schoolschriftje. En kijk ook even hiernaar

ISBN 9780448291741 | Hardcover | 222 pagina's | Clavis Uitgeverij | september 2016
Leeftijd vanaf 11 jaar

© Marjo, 16 februari 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER